KONUŞMA BOZUKLUKLARI

Kendimizi ifade etme, ihtiyaçlarımızın karşılanması kadar ruhsal yönden de sağlıklı bir yaşama sahip olmamız için gerekli. Daha mutlu ve huzurlu bir yaşam için kurduğumuz iletişimlerin sözel tarafını oluşturan konuşma, yaşamın tüm evrelerinde çocukluktan başlayarak öğrendiğimiz ve geliştirdiğimiz yetilerimizin başında geliyor.

Anlamları seslere dönüştürerek, etkileşimsel bir sürecin kimi zaman yöneticisi kimi zaman dinleyicisi olduğumuz konuşma, bizi mutlu kılan etkileşimin de belirleyicisi durumunda. Ancak bu durumun herkes için aynı olduğunu söyleyebilmek oldukça güç.

Çünkü konuşma, daha doğrusu konuşabilme becerisinin önüne bazen fizyolojik ve bazen de sosyal ve psikolojik etkenlere bağlı engeller çıkabiliyor. Konuşma bozuklukları olarak adlandırdığımız bu engeller kişinin yaşama bağlanmasında belirleyici rol üstlenen etkileşiminin de kesilmesine, durmasına nedene olabilmekte. Konuşma bozuklukları, dikkatli ailelerin kolayca farkedebileceği,çocuklarda konuşma bozuklukları olarak karşımıza çıktığı gibi erken müdahalenin yapılmadığı vakalarda yetişkinlerde konuşma bozuklukları olarak daha ileriki yaşlarda da rastlanabiliyor.

Konuşma Bozuklukları Nelerdir?

Konuşmayı sağlayan dil becerilerinin yoksunluğunda ortaya çıkan dil bozuklukları genel olarak konuşma bozuklukları olarak tanımlanıyor. Konuşma ve dil bozuklukları, seslerin üretilmesi ile başlayan sürecin, ağız, damak, dudak, dişler gibi bir dizi organ ve uzvun birlikte ve senkron çalışabilmesiyle ortaya çıkabilen konuşmanın, bu organ ve uzuvlardan bir ya da bir kaçında meydana gelen aksaklıklar olarak tanımlanabilir.

Dil ve konuşma bozuklukları , konuşmanın kendi doğası gereği karmaşık bir sürecin yine karmaşık yapıdaki sorun ya da sorunlardan kaynaklanabiliyor. O yüzden konuşma bozuklukları bazen fizyolojik bir eksiliğin sonucu olarak karşımıza çıkarken, kimi zaman nedeni çok daha karmaşık temellerde kendini gösterebiliyor.

Genel olarak konuşma bozuklukları özellikle çocuk yaşlarda farkedilmeye başlanan, sıradanlıktan uzaklaşan, sözlerin hemen herkes tarafından kolaylıkla anlaşılamadığının gerekçesi olarak hissediliyor.

• Konuşmada Gecikmenin Yaşanması ; konuşma bozuklukları nedenlerinin en yaygın olanı diyebiliriz. Çünkü çocukların akranlarıyla aynı gelişimi konuşma, becerisinde de göstermeleri onların normal bir gelişim içinde olduklarının kanıtı.
• Seslerin Çıkarılmasındaki Sorunlar ; konuşma sesler temelinde gelişen bir yeti olduğu için seslerin çıkarılmasında karşılaşılan sorunlar da konuşma bozuklukları arasında.
• Söyleyiş Bozukluğu Artikülasyon ; seslerin telaffuzunda ve söylenişindeki sorunları oluşturuyor. Bu sorunlar da konuşma bozuklukları olarak niteleniyor.
• Kekemelik
• İşitme Sorunlarına Bağlı Yetersizlikler; konuşma eylemini gerçekleştirmek için yalnızca sesletim yeterli değil. Çünkü işitilmeden doğru bir konuşma yapılamaz. İşitmedeki engellerin konuşmayı doğrudan etkilemesi de konuşma bozukluklarından biri ve bu alan aynı zamanda odyoloji ve konuşma bozuklukları biliminin inceleme konusunu oluşturuyor.
• Yanlış Konuşma Eğitimleri; yerleşmiş ya da yerleşmekte olan yanlış konuşma eğitimleri de dil konuşma bozuklukları arasında.

Konuşma Bozuklukları Nedenleri Neler?

Konuşma ve dil bozuklukları türlerini belirtirken aslında konuşma bozuklularının nedenlerinde de biraz bahsetmiş olduk. Çünkü konuşma karmaşık bir yetenekler süreci olduğu için konuşma bozuklukları nedenleri de çoğunlukla karmaşık sorunların sonunda ortaya çıkabiliyor.

Bu nedenle konuşma bozukluklarının genel olarak üç temel nedeninin olduğun söyleyebiliriz. Bunlardan ilki, bireyin fizyolojik nedenlerine bağlı konuşma bozuklukları, ikincisi psikolojik sorunlar ve travmalar, üçüncüsü ise bireyin etkileşim içinde olduğu sosyal yapı ve yetiştirilmesindeki olası yetersizlikler ve yanlışlıklar olarak sıralanabilir.

Konuşma Bozuklukları Tedavisi Nasıl Yapılıyor?

Dil ve konuşma bozuklukları tedavisi, konuşma bozuklukları uzmanı tarafından yapılacak ön tanılama ile başlayan bir süreç. Ancak sürecin çok yönlü ve çok boyutlu oluşu yalnızca dil ve konuşma bozuklukları uzmanı tarafından değil, konuşma bozuklukları nedenlerine bağlı olarak farklı alanlardaki uzmanların da birlikte yürtmesi gereken bir tedavi sürecini de beraberinde getiriyor.

Örneğin, konuşma bozuklukları nedenleri işitme sorunlarına bağlı bir konuysa, dil ve konuşma bozuklukları uzmanı bir odyolog ya da kulak burun boğaz uzmanı hekiminin tanı koyduğu bir tedavinin birlikte destekleyicisi olabiliyor.

Fizyolojik sorunlar nedeniyle ortaya çıkan konuşma bozuklukları, uzman hekimlerin konu ile ilgili tanılarını destekleyici çalışmaların yapılmasını zorunlu kılıyor. Bu çalışmalar çoğunlukla konuşma bozuklukları egzersizleri olarak adlandırdığımız, konuşmanın önündeki engellerin aşılmaya çalışıldığı bir dizi etkinliğin bireylerin konuşma bozuklarını ortadan kaldırmalarına yardımcı olmasını hedefliyor.

Konuşma bozuklukları tedavisinde sıklıkla yapılan bu egzersizler, dil becerilerinin geliştirilmesi, dilsel sorunlara yine dilsel çözümler üretilebilmesini sağlayarak, konuşma sorunu yaşayan bireylerin bu sorunlarını yaptıkları pratiklerle, konuşma yeteneklerini geliştirmeleri sonucunda yenebilmelerine imkan tanıyor.