DİKSİYON DERSİ NOTLARI

İyi bir diksiyona sahip olmak, hem sosyal hem de iş yaşamında başarının altın anahtarlarından biri konumunda. Bu nedenle okullarımızda, öğrencilerimizin güzel konuşma ve diksiyon dersi ile hayata daha iyi hazırlanmalarını ve onların günlük yaşamdan sosyal ilişkilere, ders başarılarının artmasından ileride atılacakları iş hayatına kadar başarılı ve mutlu olabilmelerinin yolunu açıyor. İnsan kendini anlatabildiği ölçüde inandırıcı ve ikna edici olabilir.

Bu nedenle güzel ve etkili konuşmanın hem bedensel hem de zihinsel argümanlarını içine alan diksiyon çalışmalarının formal olarak öğretildiği diksiyon dersleri genç yaşlarda edinilmesi gereken iletişim becerilerine yer verilmesi bakımından büyük önem taşıyor.

Diksiyon Dersi Nedir?

Ortaöğretim kurumlarında seçmeli dersler arasında yer alan dıksıyon dersi; etkili ve güzel konuşmanın yaşamımızdaki öneminin uygulamalarla desteklenerek öğretildiği derstir.

Diksiyon dersi öğretim programı;

1- Etkili ve güzel konuşmanın yaşamımızdaki önemini anlamlandırmayı,

2- İletişimin hem sözel hem de bedensel ifadelerini kullanabilmeyi,

3- Duygu ve düşüncelerin anlaşılır bir biçimde ifade edebilmeyi,

4- Doğru iletişim için sesletimin, sözcüklerin doğru telaffuz edilmesinin önemini,

5- Yaptığı konuşmalar kadar, dinlediği konuşmaları diksiyon açısından değerlendirebilmeyi,

6- İyi bir konuşmacının, hatibin özelliklerini,

7- Türkçemizi kurallarına uygun, güzel ve düzgün kullanmayı amaçlar.

Bu doğrultuda verilen diksiyon dersleri ile yeni nesillerin kendilerini çok daha iyi ifade edebilen, iletişimin öneminin bilincinde birer birey olarak

yetişmeleri hedeflenmektedir.

Diksiyon Dersi Konuları Diksiyon Dersi Notları

Öğretim programında yer alan hedefler ve kazanımlar çerçevesinde hazırlanan diksiyon dersi konuları, tüm eğitim yılı boyunca işlenecek olan konuları içeriyor.

Doğru ve Güzel Konuşmanın Birey ve Toplum Hayatındaki Önemi Nedir?

Doğru ve güzel konuşma bireyin kendi yaşamında ve dolayısıyla sosyal bir varlık olarak bireylerin toplum hayatında da önemli bir yer tutar.

İhtiyaçların, isteklerin, duygu ve düşüncelerin doğru ve etkili bir şekilde ifade edilebilmesi gerek kişilerin iç dünyasında ve gerekse toplum hayatında daha mutlu ve başarılı olmalarını sağlayacaktır.

Güzel ve Etkili Konuşmanın Topluma Kazandırdıkları

Barışın hakim olduğu bir toplum ortaya çıkarır,
Etkili ve doğru bir sosyalleşmenin ivme kazanması buna bağlıdır.
İnsanlarla doğru iletişim kurabilmenin önünü açar
Daha saygın bir toplumun oluşmasını sağlar.
Sosyal ilişkilerde olduğu gibi ekonomik ilişkiler de düzenlenmiş olur.
İş yaşamında başarı artar.
Toplum hayatında saygı duyulan ve tercih edilen olarak rol alınabilir.
Çok daha kolay anlaşılmaya ve ikna edebilmeye imkan sağlar.
Sevilen bir birey olarak mutluluğu artırır, başarıyı hızlandırır.

Diksiyon Dersi Notları Konuşmanın Unsurları ve Konuşmada Dikkat Edilecek Hususlar

İnsanı diğer canlılardan ayıran en önemli yetilerinden biri olan konuşma, iletişimin sözel yönünü temsil eder. Konuşma dört ana eksende şekillenir. Bu dört ana eksen konuşmayı meydana getiren öğeler olduğu gibi bu öğelerin doğru ve yerinde kullanılması güzel konuşmayı da beraberinde getirir.

Ses: Konuşmanın bir anlam taşıyabilmesi seslerin, seslerin oluşturduğu sözcüklerin anlamlı olabilmesi ile mümkündür. Ancak her anlamı olan sözcük

dinleyenlerde istenen etkiyi bırakmayabilir. Bu nedenle sözcüklerin doğru şekilde seslendirilmesi, söylenmesi son derece önemlidir. Vurgular, tonlamalar

söyleyişte ustalık, sesin doğru kullanılabilmesini gerektirir.

Dil: İnsanların duygu ve düşüncelerini birbirleriyle paylaşabilmelerini kolaylaştıran temeli bilinmeyen zamanlarda atılmış gizli bir anlaşma sistemi olan dilin,

etkili kullanılabilmesi öncelikle ana dilinin iyi öğrenilmesi ve kurallarına hakimiyeti zorunlu kılar. İyi bir dil bilinci iyi bir üslup sahibi olabilmek

için önemlidir.

Düşünce: Konuşma seslerden oluşan sözel bir iletişim aracı olsa da öncesinde zihinsel temellere dayanır. Konuşma, konuşmamız gerekenlerin zihinde tasarlanması,

ifadelerin seçilmesi sonucunda dil aracılığıyla aktarılmasıdır. Bu nedenle her konuşma zihinsel temellere dayanan bedensel imgelerden oluşur.

Bedensel Davranışlar: Söylediklerimizin bedenimizle desteklenmediği durumlarda, etkisinin istenen düzeye ulaşması oldukça zordur. Çünkü dinleyenlerin ilk intiba

oluşturmaya başlamaları, daha dinlediklerinin ilk birkaç dakikasında gerçekleşir. Konuşmasını jest ve mimiklerle desteklenmeyen bir konuşmacının ikna edebilme

gücü, dinleyenlerden alacakları ilk intiba ile doğrudan ilgilidir.

Konuşmada Dikkat Edilecek Hususlar

Diksiyon dersi notları arasında üzerinde durulması gereken konulardan biri olan konuşmada dikkat edilecek hususlar, aynı zamanda konuşma sırasında yapılmaması gereken

hataların da bilinmesi için önemli.

Konuşulan dile hakimiyet ve dili etkin kullanmak.
Herkesin anlayabileceği İstanbul Türkçesi ile kendini ifade etmek
Ses tonunun iyi ayarlanması
Konuşmada sözcüklerin doğru telaffuzu, doğru sesletimde bulunmak
Gereksiz yere konuşmaları uzatmamak, mümkün olduğunca basit kısa ve anlaşılır bir dile dinleyicileri sıkmadan konuşmak
Abartılı ve yapmacık davranışlardan jest ve mimiklerden kaçınmak
Eleştiriye açık biri olmak, eleştirileri olgunlukla karşılamak
Suçlayıcı bir üslup yerine paylaşımı ve çözümü ön plana tutmak.
Heyecanı kontrol etmek, kendini tekrarlamamak,
Sözcükler arasında -e, -a, -ı gibi sesler çıkarmaktan kaçınmak, konuşmada dikkat edilmesi gereken hususları oluşturuyor.

Türkçe'yi Doğru Etkili ve Güzel Kullanmak, Diksiyon Dersi Notları

Öncelikle dilimizi sevmek dilimizin kurallarını öğrenmekle işe başlamak önemli. Son dönemde özellikle basın yayın araçlarındaki dil ve kültür kirliliği hem sözlü hem de yazılı anlatımda dilin kurallarına uygun olmayan sözcüklerin kullanılması dilimize yapılan belki de en büyük kötülüklerin başında geliyor. Türkçe karşılığı bulunan sözcükler için bile yerlerine yabancı kelimelerin kullanılması yapılan hatalardan yalnızca biri. Üzerinde durulması gereken önemli konulardan biri ise dilimize sahip çıkmak için gerekli bilincin oluşturulması, ailede, okulda, iş yerinde kısacası hayatın tüm alanlarında dilin kurallarına uygun olarak konuşulması için hepimizin ortak hareket etmesi ve yapılan yanlışları elbirliği ile birlikte düzeltmek gerekmektedir.

Diksiyon Dersi Notları, Konuşma Dili ve Yazı Dili

Günlük olarak diğer insanlarla iletişim kurmak için kullandığımız dili konuşma dili olarak nitelersek, yazı dili bir anlamda iletişimde düşünsel ve daha düzenli bir dili ifade eder. Bu nedenle konuşma dili ve yazı dili arasında farklılıklar bulunur. Bu farklılıklar;

Bir ülkede genellikle tek bir yazı dili varken birden fazla konuşma dili kullanılıyor olabilir.
Konuşma dili anadildir. Doğuştan itibaren öğrenilmeye başlanır. Ancak yazı dili okullarda verilen eğitimle öğrenilir. Yapma bir dildir.
Yazı dili herkes tarafından anlaşılabilir olabilmesi için kurallara sahipken konuşma dilinde kurallar bulunmaz.
Konuşma, karşılıklı iletişim kurarken kullandığımız bir dildir, yazı dilinin ise kullanım sahası konuşma diline göre oldukça geniştir.
Konuşma dili günlük yaşam içinde farklılık gösterebilirken, yazı dili herkes için aynı kuralları içerir. Bu nedenle yazı dili farklılıklar göstermez.

Diksiyon Kuralları

Diksiyon dersi ders notları hazırlarken, diksiyon dersi kitabı içinde yer alan bilgilerin kısa ve öz bir biçimde sunulmasını hedefledik. Diksiyon dersi notları içerisinde diksiyon kuralları dersin bir anlamda öz içeriğini de oluşturuyor.

Diksiyon, ifadenin şekillenmesinde sesletimden bedenle desteklenmesine kadar sözel iletişimin teknik ve yöntemlerini de içine alıyor. Bu nedenle diksiyon kurallarını ses temelli kurallar ve bedensel imgeler olarak ikiye ayırmak mümkün.

Diksiyon Dersi Notları Diksiyon Kuralları

1- Sözcük ve söz öbeklerine yapılacak vurguya dikkat etmek,

2- Sesletim (Artikülasyon) becerilerini geliştirmek ve doğru ses boğumlaması yapabilmek,

3- Yerinde ve doğru bir tonlamaya sahip olmak,

4- Uzun ve kısa söylenen heceleri ölçülü kullanmak,

5- Ses tonunun iyi ayarlamak, işitilebilir ve anlaşılabilir bir ses tonu kullanmak,

6- Bedenle dilin aynı şeyi ifade edebilmesi için jestler ve mimikleri abartıya kaçmadan ölçülü olarak kullanmak.

Doğru Nefes Almanın Önemi Diksiyon Dersi Notları

İyi bir diksiyona sahip olabilmek için öncelikle sesi oluşturan yapıların ve organların doğru şekilde kullanılması gerekir. Sesi oluşturan organların doğru çalışabilmesi ise doğru nefes almakla başlıyor. Diksiyon dersi doğru nefes alma uygulamalarında bebeklik döneminde aldığımız nefesi doğru bir nefes olarak tanımlar ve uygulamalarına yer verir. Bu nefes şekli, akciğerlerin üst, orta ve alt bölümlerinin tam olarak kullanılmasını, dolayısıyla vücudumuzun ihtiyaç duyduğu oksijenin tam olarak alınabilmesini sağlar.

Doğru Nefes Alma Teknikleri

Yukarıda tanımlamaya çalıştığımız doğru nefes çalışmaları, temelde 5 aşamada gerçekleşebilirse istendik bir nefes alma sağlanabilir. Bu nefes alma çalışmaları,

Diyaframı gerektiği şekilde kullanabilmek.
Nefesi diyaframda tutabilme çalışmaları,
Nefesi tasarruflu bir şekilde kullanma,
Nefes egzersizleri yaparak doğru nefese ulaşma,
Nefes alıştırmaları öncesinde, sırasında ve sonrasında dinleme-rahatlama alıştırmaları yapmak.

Doğru nefes alma çalışmaları ve uygulamaları yaparak ulaşılabilecek iyi bir diksiyon için özel diksiyon dersi almak da diksiyon eğitimi için gerekli olabilir. Kısa süreli kurlarda yapılacak etkin ve daha bireysel uygulamaların iyi bir diksiyona sahip olmak için zamandan kazanacağınızı da unutmamak gerekiyor. Özel diksiyon dersi alma imkanı yoksa, okuldaki derslere ek olarak diksiyon dersi notları pdf formatında indirilerek bu çalışmaların evde tekrarlanması bu konuda kendinizi geliştirmeniz de iyi bir diksiyona sahip olabilmeniz için elinizi kuvvetlendirecektir.