DİKSİYON VE ALIŞTIRMA TERAPİSİ
Dili kullanabilmenin ve dolayısıyla konuşabilmenin önüne kimi zaman çeşitli engeller, sorunlar çıkabiliyor. Çoğu zaman fizyolojik olarak
adlandırabileceğimiz sorunlar, zaman zaman zihinsel yetersizliklerle birlikte görülebiliyor. Dil ve konuşma bozuklukları olarak tanımlanan bu sorunların
tedavisi ise dil ve konuşma terapisi ile mümkün.
Dil ve Konuşma Terapisi Nedir?
Çocuklarda olduğu kadar erişkinlerde de görülebilen, konuşma, iletişim ve dilsel becerilerde yoksunlukla ortaya çıkan; dil, konuşma ve yutkunma
bozukluklarının yönetimi ve tedavisi ile ilgili terim olan dil ve konuşma terapisi, alanında ilgili uzman hekim tarafından teşhisi
konulan, dil, konuşma ve yutkunma bozukluklarının rehabilitasyonunu sağlayan sağlık mensuplarının yürüttükleri destek tedavisi olarak adlandırılabilir. Bu
meslek grubu üyeleri dil ve konuşma terapisti unvanıyla görevlerini sürdürürler.
Kanunla belirtilen özellikleri ve şartları taşıyan, çoğunlukla lisans ya da yüksek okul mezunlarından, dil ve konuşma terapisi alanında
üniversitelerin fakülte, yüksek lisans ya da doktora eğitimi almış uzmanlardan oluşan dil ve konuşma terapistleri, dil ve konuşma terapisi
ne ihtiyaç duyan çocukların ya da yetişkinlerin tedavilerinde rehabilite sağlamakta ve bu bozuklukların giderilmesinde onlara yardımcı olmaktalar.
Konuşma Terapisi Nasıl Yapılır?
Konuşma ve dil terapisi
, çoğunlukla üç ana bölümde yapılan terapileri içerir. Dil ve konuşma terapisi, konuşma bozukluklarının temelinde yatan etkenlere
ulaşabilmek ve onların ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmaları da kapsayan bir süreç olduğu için, öncelikle dile müdahaleyi içeren terapileri, buna
bağlı olarak konuşmadaki bozukluklara yönelik terapileri ve yutma bozukluklarının giderilmesine yönelik terapileri içerir.
-
Dile Müdahale Terapisi: Bu terapi, çoğunlukla çocuklara oyunla, resimlerle, dil ve konuşma terapisi seti ile onların konuşmaya teşvik
edilebilmesi için iletişim kurmayı, bu yolla dil becerileri kazanmalarını sağlayabilmek için gerekli konuşma terapisi egzersizleri ni
de kapsar.
· Artikülasyon Terapileri: Halk arasında sesleri söyleyememe olarak da bilinen konuşma bozuklukları olan artikülasyon bozukluklarının önüne geçmeyi
hedefleyen dil ve konuşma terapisi dir. Bu terapi yoluyla, hece ve sesin üretilmesinde sorun yaşayan çocukların doğru modeli
sesleyebilmesi ve heceleyebilmesi amacıyla çeşitli egzersizler yapılır.
· Yutma Terapisi: Çok çeşitli yiyeceklerin dokularının ve ısılarının kullanıldığı terapiler yoluyla, yutkunma sorunları yaşayan çocukların bu sorunla
ilgili farkındalıklarını yükseltme hedeflenir. Yutkunma, ağzın dil, çene ve dudak gibi farklı bölümlerinin birlikte ürettiği bir refleks olduğu için dil,
dudak ve çene egzersizleri ile yutkunma sorunlarının aşılması amaçlanmaktadır.
Dil ve Konuşma Terapisine Kimler İhtiyaç Duyar?
Teşhisi konulmuş olan dil, konuşma ve yutma sorunları, yoğun bir terapi ile desteklenirse bu bozukluklar büyük oranda düzeltilebiliyor. Dil ve konuşma terapisi ne ihtiyaç duyulan durumları ise şöyle belirtebiliriz;
Ses ve hece üretimindeki yetersizlikler olarak adlandırdığımız artikülasyon bozukluğu olanlar.
Ses organlarında sesin üretilmesinde yaşanan ses kısıklığı ya da ses çatlamaları gibi problemler yaşayanlar
Geç konuşmaya başlayan ya da gecikmiş konuşmaya sahip çocuklar,
Kekemelik durumu olan bireyler,
Kazalar, beyin kanamaları nedeniyle, beyin travması sonucu oluşan dil ve konuşma bozukluğu yaşayanlar,
Yutma motor becerilerinde sorun yaşayan çocuklar,
Otizm ve down sendromu nedeniyle konuşma sorunu olan kişiler,
İşitme sorunlarına bağlı konuşma bozuklukları çekenler ile
Dudak, dil, damak yarığı gibi anomalilere sahip bireyler dil ve konuşma terapisi ihtiyacı duyarlar.
Dil Konuşma Terapisi Eğitimi
Dil ve konuşma terapistleri, yasal olarak dil ve konuşma terapisi yapabilmeleri için bu alanda eğitim alarak uzmanlaşırlar. Ülkemizde
gerek devlet ve gerekse özel üniversitelerde son yıllarda artan ihtiyaçlar doğrultusunda açılan dil ve konuşma terapisi bölümleri bu
ihtiyaçların giderilebilmesine yönelik olarak uzmanlar yetiştiriyor.
Farklı alanlarda lisans eğitimi yapıp, dil ve konuşma terapisi yüksek lisans ve doktora eğitimini alan bireylerin de dil ve konuşma
terapisti unvanı alabildikleri enstitüler açılmaya başlandı. Şimdilik yalnıza Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Dil ve Konuşma Bozuklukları
Anabilim Dalında dil ve konuşma terapisi yüksek lisans programı ve doktora programları yürütülmekte.
Dil ve konuşma terapisi
bölümü lisans eğitimleri ise devlet üniversiteleri ve yoğunlukla özel üniversitelerde veriliyor. Dil ve konuşma terapisi, sıralama ve aynı
zamanda yarışma sınavı olan, Lisans Yerleştirme Sınavı puanlarına göre öğrenci alıyor. Dil ve konuşma terapisi puanları, ülkemizde lisans
eğitim veren Hacettepe Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi ve diğer özel üniversitelerin tam burslu ya da yüzde elli burslu olma durumlarıyla da yakından
ilgili.
Ülkemizde en yüksek puanla dil ve konuşma terapisi bölümü adaylarını Hacettepe Üniversitesi alırken, sıralamada Anadolu Üniversitesi
ikinci ve özel üniversitelerin tam burslu bölümleri ise üçüncü durumda.